تغذیه در کوهنوردی و سنگنوردی

تغذیه صحیح نیاز ضروری در هر ورزش

تغذیه صحیح و اصولی در ورزش یک امر مهم و ضروری بشمار میرود  . یک کوهنورد می تواند کارایی و قابلیت ورزشی خود را با تغذیه صحیح بالا برده و بالعکس با کوتاهی و تغذیه نادرست کارایی را کاهش دهد . بین تغذیه صحیح ، جثه ، قدرت جسارت ، وضع مزاجی ، تحمل سختی و آسیب بدنی ورزشکار رابطه مستقیم وجود دارد.

تغذیه در سنگنوردی باید سبک و در عین حال توام با دریافت حداکثر انرژی باشد

سنگنوردی را میتوان از انواع رشته های ورزشی دانست که باید سبک انجام شود. به طور کلی میتوان سنگنوردی و رشته های آن از قبیل بولدرینگ و داخل سالن و سنگ نوردی امداد و نجات و فعالیتهای مشابه دیگر مثل کوه نوردی انفرادی، یخ نوردی و صعودهای آلپی را نام برد که اگر چه این رشته ها با هم تفاوت بسیار دارند ولی از لحاظ میزان بالای انعطاف پذیری، تعادل و قدرت و استقامت باهم مشابهند.

چگونه یک روز خوب برای یک صعود خوب ولذت بخش برای شما به وجود می آید و شما معنی واقعی و احساس خوب سنگنوردی را درک می کنید؟

سنگ نوردان نخبه در جواب به شما پیشنهاد میکنند که: یکی از عوامل مهم برای داشتن یک صعود خوب تغذیه مناسب است.

بعضی از کوهنوردان فکر می کنند اگر کوله پشتی خود را پر از مواد غذایی بکنند یا از انواع کنسروجات و مواد غذایی دیگر همراه داشته باشند به تغذیه ورزشی خود توجه کرده اند . در حالی که بالعکس تغذیه صحیح یک کوهنورد همواره به همراه آمادگی جسمانی و نیز کوهنوردی نیاز به برنامه تقویم غذایی دارد.

برای انتخاب بهترین کارایی بین غذاها چند نکته وجود دارد:

غذاهای خام و گیاهی بیشتر استفاده کنید . غذاهای متنوع زیاد استفاده کنید . هر روز از یک نوع غذا استفاده نکنید.

شیرینی جات و چربی را از غذاهای روزانه حذف نکنید بلکه به مقادیر لازم در غذای روزانه بگنجانید.

در قبل و حین اجرای برنامه کوهنوردی از میوه و سبزیجات استفاده کنید.

در حین اجرای برنامه کوهنوردی غذا به مقدار کم و دفعات زیاد مصرف کنید.

مبانی تغذیه ورزشی برای سنگ نوردی:

آیا شما یک سنگنورد حرفه ای هستید و به صورت جدی فعالیت میکنید یا اینکه یک کوهنورد در سطح فعالیتهای آخر هفته هستید؟

در هر صورت سه اصل کلیدی تغذیه است که به شما کمک میکند که فعالیت خود را به نحو احسن انجام دهیدکه عبارتند از:

۱ – هیدراتاسیون:

شما در طول فعالیت سنگنوردی مواظب کم آبی بدنتان باشید زیرا باعث خستگی زود رس و تضعیف شما میشود.با توجه به تعرق بدن چه در صعود داخل سالن یا زمانی که روی سنگ طبیعی هستید بدن به شدت دچار کم آبی میشود.

عضلات شما احتیاج به نیرویی دارد که به شما کمک کند در هنگام بالا رفتن قدرت مانور دهی بالایی داشته باشید.زمانی که عضلات شما درگیر فعالیت میشود به سرعت باعث ایجاد حرارت میشود و سیستم تعریق جهت پایین آوردن درجه حرارت بدن به خدمت آن در می آید و در نتیجه عرق کردن باعث میشود شما مایعات و الکترولیت و سدیم بدن را از دست بدهید و کم آبی بدن تاثیر منفی بر روی عملکرد شما میگذارد .

آستانه از دست دادن آب بدن شما به اندازه دو درصد وزن بدنتان میباشد به طور مثال یک سنگنورد با وزن ۶۸ کیلو گرم به مقدار ۱/۴ کیلو گرم از وزن خود را از طریق تعریق از دست بدهد استانه کم آبی است و باید آن را از طریق نوشیدن مایعات جبران کند.

۲ – سوخت رسانی:

تقریبا در زمان یک ساعت سنگنوردی ذخیره سوخت شما خالی میشود.مخازن سوخت کربوهیدرات به خصوص جهت فعالیتهای کوتاه مدت از اهمیت ویژه ای برخوردارند

پس مهم است قبل از شروع به صعود و تمرین، ذخایر سوخت کربوهیدرات را باز سازی کرده باشید و اگر فعالیت شما طولانی بود واجب است که سوخت رسانی مجدد و به طور منظم با کربوهیدرات در طی فعالیت شما انجام گیرد به منظور جلوگیری از خستگی و افزایش توان و استقامت شما.

۳ –  بازیابی:

فعالیت در سنگنوردی با توجه به فشار زیادش و تعرق بالا باعث از دست رفتن مایعات و املاح مفید بدن و تخلیه ذخایر کربوهیدرات میشود که این مقوله اگر بلافاصله بعد از اتمام فعالیت مورد ریکاوری و باز سازی قرار نگیرد باعث آسیب رسیدن به فیبرهای عضلانی شده و عملکرد ماهیچه ها را به چالش میکشد.

شما در مرحله ریکاوری بعد از فعالیت خود سه مرحله داریم بازگشت سریع(۳۰ دقیقه)، میان مدت(۲ تا ۳ ساعت)، طولانی مدت(۲۴ ساعت) بعد از اتمام فعالیت.که مرحله اول بیشتر هائز اهمیت است،

به این دلیل که خون جهت اکسیژن رسانی به عضلات درگیر در فعالیت در جریان است، در سی دقیقه اول بعد از اتمام فعالیت باید ذخایر کربوهیدرات را با استفاده از نوشابه ورزشی و مواد غذایی کربوهیدرات دارد گلیکوژن از دست داده شده را جبران کرد.

تذکر:

بسیاری از سنگنوردان ترجیح میدهند با معده خالی فعالیت کنند، زیرا احساس میکنند سبکتر، راحت تر و سریعتر میتوانند صعود کنند ولی منبع سوخت عضلانی دچار چالش شده و بدن دچار کم آبی میشود و این کار اشتباه است و شما نباید آن را مرتکب شوید .

نیاز های تغذیه ای یک سنگنورد به سه مرحله تقسیم میشود :

۱-قبل از شروع فعالیت :

شما باید ۳ الی ۴ ساعت قبل از شروع فعالیت یک وعده سبک غذایی که ترکیبی از کربوهیدرات مانند سبزیجات و میوه تازه و سیب زمینی و نان سفید به علاوه پروتئین های خوب مانند ماهی و گوشت کم چرب باشد را به همراه نوشیدن ۴۰۰ تا ۶۰۰ میلی لیتر آب و مایعات مصرف کنید.

۲-در طول فعالیت :

همانطور که در بالا نیز اشاره کردیم در حین انجام سنگنوردی به علت تعرق، باید مواظب کم آبی بدن باشیم و اگر فعالیت طولانی بود میبایست با نوشیدن مایعات توام با کربوهیدرات(نوشابه ورزشی)، این کم آبی را جبران کنیم.نوشابه های ورزشی را میتوانیم به روش زیر آماده کنیم :

۱۰۰گرم عسل را در یک بطری ۱/۵ لیتری آب حل کرده، به اندازه نوک چاقو نمک و مقداری آب پرتقال، انگور یا سیب تازه به آن اضافه کنید. به این ترتیب املاح و انرژی مورد نیاز بدن خود را تامین خواهید کرد.

خشکبار و مغزها می توانند به عنوان میان وعده مصرف شوند که مصرف اینگونه مواد باعث می شود که شما به سرعت به حالت قبل از هیپوگلیسمی برگردید. مغزها مقداری انرژی به شما می دهند که این انرژی از چربی و پروتئین موجود در مغزها بدست می آید.

۳-بعد از اتمام فعالیت:

بعد از اتمام فعالیت همان طور که در قسمت بازیابی اشاره کردیم مرحله بازگشت سریع (۳۰ تا ۶۰ دقیقه بعد از اتمام فعالیت) از اهمیت بالایی برخوردار است و باید از مواد کربوهیدرات دار جهت بازسازی گلیکوژن عضلات استفاده کرد.همچنین مانند مراحل قبل نوشیدن مایعات مخصوصا نوشابه ورزشی را فراموش نکنید.

گزینه های زیر نمونه هایی مناسب و سبک هستند که میتوان برای این مرحله انتخاب کرد :

• نان شیرینی با یک قطعه پنیر
• کره بادام زمینی و ساندویچ ژله
• بیسکویت یا چوب شور
• میوه های تازه و کنسرو شده
• سبزیجات و آب سبزیجات
• میوه های خشک
• ماست کم چرب یا بدون چرب